W ostatnich latach wzrosła liczba dzieci otyłych i pulchnych. Media promują szybkie jedzenie w pośpiechu.
„Fast foody” przeżywają istne oblężenie. Ludzie nie mając czasu na przygotowywanie posiłków w domu, często decydują się na tego typu „szybkie restauracje” nie myśląc o dobru swoich dzieci.
Czym jest otyłość?
To zaburzenie stanu odżywienia, wynikające z przyjmowania większej ilości energii w pożywieniu, niż wynosi jej zużycie. To też nadmierna ilość tkanki tłuszczowej prowadząca do przyrostu masy ciała ponad normy. Zaburzenia stanu odżywienia u dzieci stanowią jeden z najczęstszych problemów, z jakim mają do czynienia polscy pediatrzy.Główną przyczynę otyłości u dzieci upatruje się w braku ruchu oraz w źle zbilansowanej diecie opartej na produktach wysokokalorycznych.
Niestety otyłość nie leczona prowadzi do zaburzeń organizmu
Obciąża układ kostny (zwłaszcza stawy biodrowe i kolanowe). Wzrasta ryzyko miażdżycy – wzrost stężenia triglicerydów, wolnych kwasów tłuszczowych = hipercholesterolemia)
- cukrzyca typu II (dawniej zwaną cukrzycą dorosłych) hiperinsulinizm
- ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego
- kamica żółciowa
- stłuszczenie wątroby
- zbyt szybkie dojrzewanie i wzrastanie u nastolatków
- zaburzenia w sferze emocjonalnej (u około 10% dzieci i młodzieży stwierdza się depresję, spowodowaną głównie zaniżoną samooceną, brakiem poczucia własnej wartości)
- rzadziej występują bezdechy, guzy mózgu
Dla określenia nadwagi i otyłości zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, najbardziej przydatnystaje się tzw. wskaźnik względnej masy ciała – BMI. Jest on obliczany według wzoru: BMI = masa (kg)/wzrost (m2). U osób dorosłych, jeżeli BMI przekracza 25, mamy do czynienia z nadwagą. Natomiast kiedy wartość tego wskaźnika jest większa niż 30, zaczyna się otyłość. U dzieci przy interpretacji BMI zaleca się korzystanie z siatek centylowych (są one dostępne u lekarzy pediatrów).
[vlikebox]
Przeprowadzone w Polsce badania wykazały, że wśród uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych nadwaga występuje u około 6%, a otyłość – u około 4% dzieci.
Dzieci otyłe najczęściej mają zaniżone poczucie wartości, gdyż często są wyśmiewane przez rówieśników. W efekcie zamiast grać z kolegami w piłkę czy „w chowanego” zamykają się w domu prze telewizorem wraz z poprawiającymi nastój przekąskami. Otyłość może być: prosta bądź wtórna. Otyłość prosta zwana też samoistną lub pierwotną występuje u 95% dzieci i młodzieży otyłych, mówi się o niej wtedy, gdy masa ciała przekracza masę należną do wzrostu o 20 %. Nie towarzyszą jej zmiany chorobowe. Otyłość wtórna występuje u 5% przypadków dzieci i młodzieży otyłych z nadmiarem masy ciała i chorobami układu dokrewnego (niedoczynność tarczycy, niedobór hormonu wzrostu) , zespołami uwarunkowanymi genetycznie z przyczyn jatrogennych np. po kortykoterapii.
Co robić z otyłością u dziecka?
Oto kilka przydatnych wskazówek dla rodziców dzieci z nadwagą:
- regularne spożywanie posiłków (3-5).
- eliminację podjadania między posiłkami, (ewentualnie owoc lub garść orzechów).
- eliminacja „Fast foodów”.
- zapewnienie dziecku codziennej porcji ruchu (spacery, gra w piłkę), zajęcia sportowe 2x tydzień np. basen.
- ograniczenie lub eliminację posiłków wysokokalorycznych z diety (unikanie chipsów, słodyczy, cukierków) jak również tłustych mięs, zasmażek, sosów na rzecz drobiu, chudych ryb.
- zwiększone spożycie produktów niskokalorycznych (warzyw oraz niskokalorycznych owoców, np. jabłek, porzeczek, jeżyn, czy też produktów pełnoziarnistych bogatych w błonnik typu kasze, chleb razowy).
- ograniczenie siedzącego trybu życia (oglądanie telewizji lub korzystanie z komputera krócej niż przez 2 godziny dziennie).
- przygotowywanie smacznych i zdrowych kanapek i owoców do szkoły, zamiast dawania pieniędzy, które dziecko może wydać na słodycze.
- należy jeść powoli, gdyż szybkie jedzenie sprzyja otyłości (wtedy jesteśmy w stanie więcej zjeść w krótkim czasie).
- nie powinno się nagradzać dziecka słodyczami.
Każde otyłe dziecko powinno być zbadane przez lekarza, który na podstawie wywiadu oraz zaleconych badań dobierze odpowiednią dietę.
Leczenie otyłości obejmuje zarówno zdrowe odżywianie, odpowiednio dobrany wysiłek fizyczny jak również wsparcie psychologiczne zwłaszcza najbliższych – rodziców, których zadaniem powinno być wspieranie dziecka podczas terapii. W uzasadnionych przypadkach stosuje się leczenie farmakologiczne, a czasem nawet operacyjne.
Związek otyłości u dziecka, a rodzica tej samej płci
Okazuje się, że istnieje silny związek między otyłością matek i córek oraz ojców i synów. W wyniku przeprowadzonych badań brytyjskich naukowców, aż 41 proc. ośmioletnich dziewczynek, których mamy były otyłe, również cierpiało na otyłość, podczas gdy wśród córek pań o prawidłowej masie ciała odsetek ten wynosił 4 proc. Otyłe matki 10 razy częściej miały otyłe córki. Nie zauważono podobnego związku w odniesieniu do synów. W przypadku płci męskiej 18 proc. synów otyłych mężczyzn również było otyłych; natomiast w grupie chłopców, których ojcowie mieli prawidłową wagę odsetek ten wynosił 3 proc. Nie odnotowano za to związku między masą ciała ojca a otyłością córek.