Kasze spożywane były nagminnie przez ludność w naszej strefie klimatycznej już kilka stuleci temu.
Obecnie kasze dość rzadko rządzą na naszych stołach. A szkoda, bo są bardzo zdrowe! Przyzwyczailiśmy się jedzenia ziemniaków, które w porównaniu z kaszą mają znacznie mniej wartości odżywczych.Kasze w zależności od rodzaju otrzymywane są z przemiału ziarna zbóż.
Najcenniejsze są kasze grube czyli całe krupy, ponieważ nie naruszona zostaje jej otoczka bogata w witaminy B1, B2, B6 i PP oraz w kwas foliowy, fosfor, żelazo, cynk, mangan, miedź i krzem.
Pod względem właściwości odżywczych kasze przewyższają ziemniaki, ryż i makaron.Zalety kasz są duże, począwszy od wartości odżywczej (100g produktu to ok. 350 kcal), dużej zawartości błonnika witamin i minerałów. Kasze zawierają też dużo skrobi i mają niski indeks glikemiczny, dzięki czemu na długo pozostawiają w żołądku uczucie sytości.
Rodzaje kasz (według wartości odżywczej)
1. gryczana – wytwarzana z gryki. Występuje najczęściej w formie palonej, ale bywa też niepalona. Jest najzdrowszą z kasz. Zawiera sporo białka, witaminy B1, PP oraz żelazo, wapń, fosfor, magnez i potas.
2. jaglana – to jedna z najstarszych kasz. Powstaje z prosa. Posiada dużo skrobi (aż 65%), znacznie mniej błonnika niż gryczana. Nie zawiera za to glutenu, dlatego z powodzeniem mogą ją spożywać osoby na diecie bezglutenowej. Obfituje w witaminy z grupy B, lecytynę i sole mineralne. Jest zasadotwórcza, wyrównuje równowagę kwasowo-zasadową w organizmie. Zawiera dużo krzemu, dzięki temu korzystnie wpływa na stan skóry i paznokci. Pomocna przy przeziębieniach i nieżytach górnych dróg oddechowych, gdyż wyciąga z organizmu wilgoć.
3. jęczmienna – powstaje z jęczmienia. Występuje w trzech odmianach: pęczak czyli cale ziarna, perłowa (mazurska) oraz łamana tzw. wiejska. Największą wartość odżywczą ma pęczak. Polecana jest osobom przewlekle chorych na cukrzycę i z niewydolnością krążenia.
4. owsiana – powstaje z owsa. Występuje w formie krupy czyli całych ziaren i jako łamana.
5. manna – powstaje z pszenicy. Jest najmniej odżywczą kaszą. Jest bardzo popularną kaszą, zwłaszcza podaje się ją dzieciom. Zawiera gluten ale też dużo jodu.
6. kukurydziana – produkowana z ziaren kukurydzy. Zawiera dużo błonnika, witamin B1, PP oraz beta-karotenu. Posiada lekko gorzkawy smak. Pomocna przy problemach z żołądkiem i trzustką.
7. kuskus – otrzymuje się ją z pszenicy twardej – durum. Jest bardzo energetyczna. Wystarczy zalać ją wrzątkiem.
8. Quinoa – powstaje z komosy ryżowej. Uprawia się ją w Ameryce Południowej. Podobnie jak kasza jaglana nie zawiera glutenu. Zawiera bardzo dużo wapnia. Stanowi też źródło fosforu, żelaza, witamin z grupy B i witaminy E.
Gotowanie kasz
Przed gotowaniem grube kasze należy wypłukać w letniej wodzie, aby oczyścić z piasku czy kurzu. Drobnych kasz się nie płucze, gdyż spowoduje to rozklejenie skrobi. Chyba, że chcemy mieć kaszę rozklejaną.
Na sypko – zwykle gotuje kasz grube gryczaną lub jęczmienną. Do garnka z gotująca wodą i kaszą dodaje się trochę tłuszczu (1 łyżkę masła lub oleju na 1 szklankę kaszy). Kaszę gotuje się zwykle ok. 20-30 minut, pod przykryciem na małym ogniu. Po tym czasie kasza powinna wchłonąć wodę. Jeśli będzie jeszcze twarda można wstawić garnek do nagrzanego piekarnika na pół godziny by „doszła”.Aby kasza była bardziej sypka należy przed gotowaniem zatrzeć ją białkiem jajka. Następnie kaszę wkładamy na ok. 20 minut do piekarnika nagrzanego to temp. 70 stopni i suszymy. Potem rozkruszamy i gotujemy.
Na gęsto – dodaje się więcej wody do gotowania
Rozklejone rzadkie – gotuje się bardzo wolno ciągle mieszając. Do gotowania kaszy w ten sposób musi być sześć razy więcej wody w stosunku do kaszy.
| Rodzaj kaszy | Gotowanie na sypko | Gotowanie na gęsto | Warto wiedzieć |
| Krakowska | Szklanka kaszy – 2 szklanki wody | Szklanka kaszy – 4 szklanki wody | Aby otrzymać kostki kaszy, rozsmarujmy na blasze ugotowaną na gęsto, a gdy ostygnie, pokrójmy. |
| Gryczana | Szklanka kaszy – 2 szklanki wody | – | Kasza mocniej palona jest bardziej sypka. |
| Jaglana | Szklanka kaszy – 2,5 szklanki wody | Szklanka kaszy – 3,5 szklanki wody | Aby pozbawić kaszę goryczki, najpierw wrzucamy ją na wrzątek, zagotowujemy, odcedzamy. |
| Jęczmienna perłowa | Szklanka kaszy – 2,5 szklanki wody | Szklanka kaszy – 3,5 szklanki wody | – |
| Jęczmienna mazurska, wiejska | Szklanka kaszy – 2,5 szklanki wody | Szklanka kaszy – 3,5 szklanki wody | – |
| Pęczak | Szklanka kaszy – 3 szklanki wody | – | – |
| Manna | – | Szklanka kaszy – 4 szklanki wody | Aby otrzymać kostki kaszy, rozsmarujmy na blasze ugotowaną na gęsto, a gdy ostygnie, pokrójmy. |